Οι επιστήμονες παίρνουν θέση στον αγώνα δρόμου για την κατασκευή της ατομικής βόμβας
Αυτοί που έμειναν (συνέχεια)
Οι επιστήμονες παίρνουν θέση στον αγώνα δρόμου για την κατασκευή της ατομικής βόμβας
Αυτοί που έμειναν
Η περίοδος 1933–1939 στη Γερμανία χαρακτηρίζεται από τη ριζική μεταμόρφωση του κράτους σε ολοκληρωτικό καθεστώς υπό τον Αδόλφο Χίτλερ. Η ναζιστική ιδεολογία διαπέρασε κάθε πτυχή της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της επιστήμης, με στόχο τον «συντονισμό» όλων των θεσμών με τις αρχές του καθεστώτος.
Η εκδίωξη των Εβραίων και των πολιτικά «αναξιόπιστων» από τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ινστιτούτα οδήγησε σε μαζική έξοδο κορυφαίων επιστημόνων. Οι θεωρητικοί φυσικοί βρέθηκαν στη δυσμενέστερη θέση. Ο κλάδος τους είχε υποστεί τις μεγαλύτερες απώλειες, καθώς πολλά από τα σημαντικότερα στελέχη του ήταν Εβραίοι, όπως οι Άλμπερτ Αϊνστάιν, Μαξ Μπορν, Τζέιμς Φρανκ, Ότο Στερν, Χανς Μπέτε, Γιουτζίν Βίγκνερ, Φριτς Λόντον, Βόλφγκανγκ Μπλοχ, Βάλτερ Χάιτλερ και άλλοι. Βέβαια, οι περισσότεροι μη Εβραίοι επιστήμονες δεν σκέφτηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα. Εξαιρέσεις υπήρξαν ο Έρβιν Σρέντιγκερ (Αυστριακός), η Μάρτε Φογκτ, ο Μάρτιν Στόμπε, ο Μαξ Ντελμπρίκ και ο Ότο Κράγιερ. Συνολικά οι απώλειες αυτές αποδυνάμωσαν σημαντικά τη γερμανική επιστήμη, ενώ παράλληλα ενίσχυσαν την επιστημονική υπεροχή των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας.
Δύο μη Εβραίοι κορυφαίοι θεωρητικοί φυσικοί που παρέμειναν στη Γερμανία υπό το Τρίτο Ράιχ ήταν ο «νονός» της γερμανικής επιστήμης, ο Μαξ Πλανκ, που εξέφραζε την πρωσική παράδοση αφοσίωσης στο κράτος και ο Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, ο πιο λαμπρός νεαρός θεωρητικός φυσικός που θα μπορούσε να είχε εργαστεί οπουδήποτε στον κόσμο, αλλά επέλεξε να παραμείνει στη Γερμανία και να ηγηθεί του γερμανικού σχεδίου κατασκευής της ατομικής βόμβας. Στο σημερινό αφιέρωμα παρουσιάζεται η βιογραφία του Πλανκ, ενώ στο επόμενο θα παρουσιαστεί εκείνη του Χάιζενμπεργκ.
Πηγή: POLITICO. Here’s how EU capitals would divvy up Ukraine loan backstop under €210B frozen assets plan. Στο: https://www.politico.eu/article/eu-capitals-frozen-assets-loan-ukraine-russia-war-finances/#:~:text=Here’s%20how%20EU%20capitals%20would%20divvy%20up,a%20proposed%20loan%20against%20frozen%20Russian%20assets. (Γράφημα δικό μου)
Στις 28 Νοεμβρίου 2025, το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκανε δεκτή και προώθησε προς εξέταση δύο προσφυγές που είχαν καταθέσει στις 15 Σεπτεμβρίου 2025 το πολιτικό κόμμα «Αναγέννηση» μέσω του ευρωβουλευτή του Станислав Стоянов και δεκατρείς Βούλγαροι πολίτες (Румен Гечев, Григор Сарийски, Любомир Христов, Георги Димов, Соня Момчилова, Александра Сорокина, Мирослав Гайдошик, Станимир Минков, Тодор Беленски, Симеон Миланов, Роман Кендеров, Биляна Григорова και Росен Миленов). Οι προσφεύγοντες υποστηρίζουν ότι η απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ, της 8ης Ιουλίου 2025, με την οποία εγκρίθηκε η έναρξη της διαδικασίας ένταξης της Βουλγαρίας στη ζώνη του ευρώ, εκδόθηκε κατά παράβαση ουσιωδών διατάξεων των Συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις προσφυγές προβάλλονται ισχυρισμοί περί παραποίησης στατιστικών δεδομένων σχετικά με τον πληθωρισμό, το δημοσιονομικό έλλειμμα και τον βαθμό ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας. Την αιτιολογική έκθεση της προσφυγής των δεκατριών πολιτών συνέταξαν ο καθηγητής οικονομικών του Πανεπιστημίου Εθνικής και Παγκόσμιας Οικονομίας Ρούμεν Γκέτσεφ, ο αναπληρωτής καθηγητής οικονομικών της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών Γκριγκόρ Σαρίισκι και ο διδάκτωρ οικονομικών Λιουμπομίρ Χρίστοφ. Η αγωγή συντάχθηκε από τη δικηγόρο Ρουμιάνα Τσενάλοβα και τον Στάνιμιρ Μίνκοφ.
Οι επιστήμονες παίρνουν θέση στον αγώνα δρόμου για την κατασκευή της ατομικής βόμβας
Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, η Ευρώπη ήταν το κέντρο των νέων εξελίξεων στη φυσική. Το εργαστήριο Κάβεντις του Κέμπριτζ ήταν το σημαντικότερο κέντρο πειραματικής φυσικής με τους Έρνεστ Ράδερφορντ, Τζόζεφ Τζων Τόμσον, Τζέιμς Τσάντγουικ, Φράνσις Άστον, Τζον Κόκροφτ, Πάτρικ Μπλάκετ, Έρνεστ Γουόλτον, Τζορτζ Π. Τόμσον, Έντουαρντ Βίκτορ Άπλετον, κ.ά.
Το Γκέτινγκεν ήταν αναμφίβολα το κέντρο της θεωρητικής φυσικής, με τους Μαξ Μπορν, Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, Τζέιμς Φρανκ, Πάσκουαλ Γιόρνταν, Γιούτζιν Βίγκνερ, Έντουαρντ Τέλλερ, Βάλτερ Χάιτλερ, Φριτς Λόντον, κ.ά.
Σπουδαίο επιστημονικό κέντρο ήταν επίσης το Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης με τους Νιλς Μπορ, Πολ Ντιράκ, Χανς Κράμερς, το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Ινστιτούτο, στη Ζυρίχη με τους Βόλφγκανγκ Πάουλι, Έρβιν Σρέντινγκερ, Γκρέγκορ Βέντζελ, αλλά και το Βασιλικό Ινστιτούτο Φυσικής του Πανεπιστημίου Σαπιέντσα της Ρώμης με τους Ενρίκο Φέρμι, Φράνκο Ραζέτι, Εμίλιο Σεγκρέ κ.ά.
Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και η ατομική βόμβα
Petinakis 